To już! Kolejna odsłona VideoNews 2024, przeglądu, który już od dekady staje się przestrzenią spotkania. To nie tylko prezentacja najnowszych trendów w sztuce wideo, ale także wyjątkowa okazja do głębokiego namysłu nad miejscem tego medium w szerszym kontekście współczesnej kultury wizualnej. Sztuka wideo, czerpiąc inspiracje z historii sztuki i teorii estetyki, otwiera nowe pola do eksploracji, poddając tradycyjne formy sztuki oraz nasze postrzeganie rzeczywistości dynamicznej reinterpretacji.
Wideo jako medium można porównać do „sztuki totalnej” w rozumieniu Richarda Wagnera, które łączy elementy wizualne, dźwiękowe i narracyjne, angażując nas na wielu poziomach percepcji. W tym sensie wideo funkcjonuje jako nowoczesny Gesamtkunstwerk, poszerzając granice naszych doświadczeń estetycznych i wciągając nas w intymny dialog z obrazem i dźwiękiem. Wideo może być rozumiane jako przedłużenie sztuki performansu, tak jak malarstwo akcji Jacksona Pollocka było przedłużeniem gestu malarskiego. Zarówno akcje performatywne, jak i wideodokumentacja tego, co ulotne i efemeryczne, mogą wywoływać u odbiorców i odbiorczyń doświadczenie bliskie „estetyce wzniosłości” Edmunda Burke’a, w którym intensywność przeżycia dominuje nad intelektualnym dystansem.
Sztuka wideo, podobnie jak w swoich początkach malarstwo modernistyczne, jest miejscem, gdzie toczy się walka o interpretację rzeczywistości. W duchu teorii mimesis, sztuka wideo odzwierciedla, przekształca i deformuje nasze codzienne doświadczenia. Jednocześnie, w epoce cyfrowej, gdzie technologia nieustannie wpływa na nasze życie i zmysły, pojawia się pytanie o „postmedialność” – pojęcie kluczowe w dyskusjach o współczesnych praktykach artystycznych, sugerujące, że sztuka nie jest już definiowana przez konkretne media, lecz przez idee i procesy, które nimi rządzą.
Wideo stało się w tym kontekście współczesnym szkicownikiem artystów i artystek, technologią, która – jak pisze Vilém Flusser w swojej „Filozofii fotografii” – rewolucjonizuje nasze postrzeganie i sposób, w jaki przetwarzamy rzeczywistość. To medium umożliwia rejestrację chwil ulotnych, a zarazem eksperymentowanie z czasem i przestrzenią, co szczególnie widoczne jest w pracach wideo, które eksplorują granice percepcji osób oglądających. Wideo, jako forma artystyczna, staje się narzędziem do badania zarówno rzeczywistości społecznej, jak i intymnych zakamarków ludzkiej duszy.
Na VideoNews 2024 będziemy świadkami różnorodnych form ekspresji – od klasycznych przykładów wideoartu, przez rejestracje działań performatywnych, aż po prace eksplorujące wirtualną rzeczywistość (VR). Każda z tych form zadaje pytania o rolę twórczości wideo we współczesnym świecie – czy wideo, w dobie zalewu obrazów i łatwego dostępu do narzędzi cyfrowych, pozostaje przestrzenią do krytycznej refleksji nad rzeczywistością? Jakie są granice tego medium, a co najważniejsze, jakie możliwości otwiera ono przed młodymi osobami twórczymi?
VideoNews to spotkanie, które wzywa nas do głębszego namysłu nad przyszłością sztuki, medium i nas samych jako świadków tego procesu. Zapisane w tym zinie noty krytyczne i impresje będą nie tylko komentarzem do prezentowanych prac, ale również próbą zrozumienia szerszych nurtów estetycznych, które kształtują naszą współczesną wrażliwość.
Jesteśmy ciekawi, jesteśmy podekscytowane. W Lublinie zaczynają się rzeczy, które potem zmieniają świat. Mam nadzieję, że i tak będzie w tym roku. Tegoroczny jubileusz Galerii Labirynt zmusza nas niejako do tego, aby na nowo zastanowić się, czy możliwy (i czy potrzebny?) jest kolejny przewrót. Czyżbyśmy mieli do czynienia z awangardą alfa?
Widzimy się!
Mateusz
PS. Jeśli macie ciekawe spostrzeżenia – dzielcie się nimi na mateusz.wszelaki@labirynt.com. Niech idą dalej w świat!